Radboud Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen, Altenburg & Wymenga Ecologisch Onderzoek, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en the Fieldwork Company
Nederlandse onderzoekers ontwikkelden een methode om zaad van zeegras te behandelen tegen waterschimmels. Uit eerder onderzoek bleek dat waterschimmels verwant aan de aardappelziekte zeegraszaad kunnen infecteren en daarmee de zaadkieming belemmeren. Deze infectie, en het daarmee gepaard gaande zaadverlies, heeft grote gevolgen voor wereldwijd zeegrasherstel. Deze week publiceert een consortium van Nederlandse onderzoekers o.l.v. de Radboud Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports een methode om waterschimmelinfectie tegen te gaan en daarmee zeegrasherstelsucces te verhogen.
Effecten van zeegrasschimmelinfectie (Phytophthora gemini) op de kiemlobkleur van groot zeegras. a) niet-geïnfecteerd zaad kiemt groen, b) geïnfecteerd zaad kiemt bruin.
Zeegrasherstel
Zeegrasvelden behoren tot de snelst verdwijnende ecosystemen ter wereld, met een schrikbarende jaarlijkse achteruitgang van zo’n zeven procent. Om deze neerwaartse trend tegen te gaan, vinden overal ter wereld zeegrasherstelprojecten plaats. Zeegrasvelden verhogen de lokale biodiversiteit en dragen bij aan kustbescherming door het afremmen van golven. Ook in de Nederlandse Waddenzee en in het Grevelingenmeer wordt onderzocht of zeegrasherstel mogelijk is. Herstelprojecten maken gebruik van verschillende technieken: het planten van scheuten of zaailingen, het verplaatsen van zoden of het uitzaaien van zaadmateriaal. Deze laatste methode wordt steeds populairder, omdat zaaien grootschalig herstel mogelijk maakt tegen lage kosten én omdat de genetische diversiteit van de herstelde populatie op deze manier hoog blijft. De aanwezigheid van een waterschimmelinfectie (Phytophthora) in de zaden van groot zeegras (Zostera marina), en mogelijk ook andere zeegrassoorten, belemmerde tot op heden succesvol herstel van zeegrasvelden met behulp van zaden. Daarom gaf Natuurmonumenten, huidige trekker van het zeegrasherstelproject in de Waddenzee, opdracht tot het een ontwikkelen van een methode om zaadinfectie te verminderen. Het onderzoek is onderdeel van het zeegrasherstelproject dat wordt gefinancierd door het Waddenfonds.
Koper blijkt de sleutel
“Het is gelukt om een succesvolle ontsmettingsmethode te vinden” vertelt hoofdonderzoeker Laura Govers (RU/RUG). “We hebben twee methodes uitgeprobeerd: behandeling met lage zoutgehaltes en behandeling met kopersulfaat, een middel dat ook in de aquariumhandel wordt gebruikt tegen visschimmels. Kopersulfaat bleek het meest effectief en verminderde infectie met ruim 86%”. Koperverbindingen worden al sinds de 19e eeuw in de landbouw gebruikt als fungiciden. Hoewel overdosering van deze fungiciden schadelijk kan zijn voor het milieu, wordt kopersulfaat in lage, gerichte doseringen zelfs toegestaan in de Europese biologische landbouw. De concentraties kopersulfaat die gebruikt worden om zeegraszaad te behandelen vallen met 0.2 ppm hier ruim onder – zo’n 25000 keer minder. Ter vergelijking, leidingwater uit koperen leidingen bevat soms meer koper. Deze methode wordt inmiddels al toegepast om zeegraszaden die in de winter onder geconditioneerde omstandigheden worden bewaard te behandelen. Voordat deze zaden in het voorjaar worden uitgezaaid worden ze afgespoeld zodat er geen extra koper in het milieu terecht komt. Hiermee kan naar schatting een zaadwinst van 40% behaald worden. Dit geeft goede hoop voor zeegrasherstelprojecten over de hele wereld.
Publicaties:
Zeegrasherstel 