In maart en april hebben we een zeegrasproef ingezaaid. Zowel op het wad bij Griend als Uithuizen hebben we tienduizenden zaadjes in de bodem geïnjecteerd. Op beide locaties is dezelfde proef opgezet, waarbij we een vergelijking maken tussen verschillende uitzaaitechnieken. Injectiediepte (2 of 4 cm), aantal zaden per injectie (2 of 20) en aantal injecties per vierkante meter (25 of 100) testen we uit in proefvlakken van 4 m2. In totaal is er per locatie ongeveer 200 m2 ingezaaid.

Inmiddels zijn de opgekomen zaailingen uitgegroeid tot volwassen planten. De levenscyclus van eenjarig groot zeegras gaat namelijk razend snel. Binnen 2-3 maanden na kiemen produceren de planten al de eerste zaden om te zorgen dat ze in één seizoen voldoende zaad kunnen produceren om een succesvolle volgende generatie te waarborgen.

De proef op Griend kende een vliegende start. We vonden heel veel zaailingen (de meeste in de proefvlakken waar we de meeste zaden – 8000/m2 – in hadden gespoten). Omrop Fryslan besteedde hier zelfs aandacht aan. Nu, een maand later, blijkt het gros van de zaailingen bij griend uitgegroeid te zijn tot volwassen planten. In de zaadstengels zijn zelfs al de eerste bloemen aangetroffen. Op Uithuizen is de proef iets later ingezaaid en de planten lopen qua groei iets achter bij Griend. Helaas is Uithuizen dit jaar de minder succesvolle locatie. Er staan maar weinig planten in de proefvlakken. De meeste zijn waarschijnlijk weggespoeld, of als kiemplantje opgegeten door de overaanwezige zagers – een wormensoort die graag zeegraszaden en -kiempjes lust. Ook vonden we op Uithuizen geen planten in de vakken waar vorig jaar (2017) is gezaaid. Wellicht als gevolg van het kruiend ijs van afgelopen winter. Dit ijs heeft wellicht de bovenste laag van de bodem, inclusief zeegraszaden, meegevoerd.

Het wad bij Griend lijkt in tegenstelling tot Uithuizen dit jaar erg geschikt voor zeegras. De komende maanden zullen deze proeven nog vaker worden gevolgd om een duidelijke conclusie te kunnen trekken over de optimale zaaitechniek en het effect van locatie van inzaaien.

 

———– Tekst op basis van een persbericht van Natuurmonumenten ———

Extra impuls voor herstel zeegrasvelden Waddenzee

Het Waddenfonds draagt bij aan vier jaar extra onderzoek naar het herstel van zeegrasvelden in de Waddenzee. Tegelijk met dat nieuws, blijkt het bij Griend ingezaaide zeegras massaal opgekomen. ‘Dat is goed nieuws’, reageert projectleider Quirin Smeele van Natuurmonumenten verheugd. ‘Het opgekomen zeegras laat zien dat we door de experimenten van de afgelopen jaren in staat zijn om met succes zaad te oogsten en uit te zaaien in de Waddenzee.’ Het vervolgonderzoek richt zich op de factoren die een rol spelen bij de overleving van zeegrasvelden in de Waddenzee.

Groot zeegras bij Griend

In maart werd groot zeegras gezaaid op het Wad bij Griend. Het zaad werd afgelopen najaar door vrijwilligers geoogst op Sylt, een Waddeneiland voor de Duitse kust. Het zaad onderging een behandeling met kopersulfaat om een infectie met de Phytophthora waterschimmel te voorkomen. Die bleek uit eerder onderzoek een negatief effect te hebben op de kieming. Het zaaien op het wad gebeurde met spuiten, waarmee een mengsel van wadslik en zaad in de bodem werd gespoten. ‘Nu blijkt dat een groot deel van het zaad is uitgegroeid tot zeegrasplanten,’ licht Laura Govers toe. Zij is onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen en de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Ik ben benieuwd hoe de planten zich de komende tijd zullen ontwikkelen.’

Sleutelfactoren voor overleving

‘We krijgen steeds beter in de vingers hoe we groot zeegras kunnen terugbrengen in de Waddenzee,’ legt Smeele uit. ‘Verrassend genoeg doet zeegras het in de Noord-Duitse en Deense Waddenzee het veel beter dan op het Nederlandse wad. Het onderzoek moet uitwijzen waarom dat zo is en wat we kunnen doen om de overleving in ons land te verbeteren.’ De komende vier jaar proberen onderzoekers de sleutelfactoren te ontrafelen die ervoor zorgen dat het zeegras bij de buren wel overleeft. Gelijktijdig wordt geprobeerd op zeegras vanuit het gewonnen zaad op te kweken en te vermeerderen. ‘Als we straks weten hoe we op grote schaal zeegrasvelden kunnen herstellen, hebben we zaad of planten in grote hoeveelheden nodig. Dat kunnen we niet meer bij Sylt plukken, zonder daar de natuur te verstoren.’

Zeegrasvelden bieden bescherming

Ondertussen werkt Natuurmonumenten via diverse experimenten door aan het herstel van zeegras op het wad onder Schiermonnikoog, bij Griend en op het Uithuizerwad. Het zeegrasherstel op Griend maakt ook onderdeel uit van zo’n project. ‘Daarin onderzoeken we welk effect mosselbanken en zeegrasvelden hebben op de ontwikkeling van Griend en omgekeerd.’ Govers en haar collega’s hebben daarvoor kunstmatige riffen aangelegd die moeten uitgroeien tot mosselbanken en zeegras ingezaaid. ‘Het nu opgekomen zeegras staat in de luwte van Griend. In andere delen van de wereld zien we dat schelpenbanken en zeegrasvelden zelf een belangrijke rol spelen in de bescherming van de achterliggende eilanden of kust.’ Er zijn sterke aanwijzingen dat zeegrasvelden bijdragen aan een klimaatbestendige kust en bijdragen aan het vastleggen van CO2.

Herstel van rijke zee

Tot in de jaren dertig van de vorige eeuw lagen er uitgestrekte zeegrasvelden in de Waddenzee. Door een ziekte en de aanleg van de afsluitdijk verdwenen de zeegrasvelden. Grootschalig herstel bleef tot nog toe in Nederland uit. Overheden en natuurorganisaties werken samen met onderzoeksinstellingen aan herstel van de rijke Waddenzee. Het nieuwe zeegrasproject is een initiatief van Natuurmonumenten, Rijksuniversiteit Groningen en de Radboud Universiteit. Ze werken daarvoor nauw samen met The Fieldwork Company en Waterproof B.V. Het project wordt ondersteund door het Waddenfonds en Rijkswaterstaat. Daarnaast ligt er een aanvraag voor aanvullende ondersteuning bij de provincies Fryslân en Groningen.